Θα πούμε τα σύκα…σύκα

Η συκιά είναι δέντρο άγριο και ανήκει στην οικογένεια των φίκων, φίκος ο καρικός, (Ficus carica), η ιδιαίτερη ονομασία του. Είναι χαρακτηριστικό δέντρο με τον γκρίζο κορμό και τα θαμπά φύλλα, που θυμίζουν ανοικτές παλάμες, που αντί για ρετσίνι παράγει γάλα, που είναι ελαφρά καυστικό και δημιουργεί φαγούρα και ερεθισμό.

Είναι το πρώτο δέντρο που αναφέρεται στην Βίβλο, όπου όταν ο Αδάμ και η Εύα, εκδιώχθηκαν από τον παράδεισο, χρησιμοποίησαν φύλλα συκής για να σκεπάσουν την γύμνια τους. Στην μυθολογία αναφέρεται και η χθόνια καταγωγή της. Όταν οι Τιτάνες νικημένοι από τον Δία βυθίστηκαν στα Τάρταρα, η Γαία η μητέρα τους, ξαναέβγαλε στην επιφάνεια έναν από αυτούς τον Συκέα, μεταμορφώνοντας τον σε δέντρο, την συκιά Ακόμα υπάρχει αναφορά στην Οδύσσεια του Ομήρου, όταν ο Οδυσσέας για να τον αναγνωρίσει ο πατέρας του Λαέρτης του υπενθυμίζει, ότι του έδωσε «τεσσαράκοντα συκάς». Όμως και η θεά Δήμητρα την χάρισε στους κατοίκους της Αττικής, όπου είχε καταφύγει, όταν πενθούσε μετά την αρπαγή της κόρης της Περσεφόνης, από τον Πλούτωνα. Την εποχή του Σόλωνα, απαγορευόταν η εξαγωγή των σύκων, από την Αθήνα και οι καταγγέλλοντες μάλιστα τους παραβάτες, ονομάζονταν συκοφάντες. Στην αρχαία Ρώμη, κατά την παράδοση, η λύκαινα μεγάλωσε τον Ρώμο και τον Ρωμύλο κάτω από μια συκιά. Τέλος, ο Βούδας επίσης καθισμένος κάτω από μια συκιά, στην γνωστή στάση για τρεις μέρες, πέτυχε τον Μέγα Διαφωτισμό. Υπολείμματα σύκων έχουν ανακαλυφθεί σε νεολιθικούς οικισμούς του 5000 πΧ, ενώ στην Αίγυπτο έχουν βρεθεί καλάθια με σύκα στους Αιγυπτιακούς τάφους, αλλά και στους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας υπήρχαν συκιές. Στην αρχαία Ελλάδα η καλλιέργεια της συκιάς ξεκίνησε από την Κρήτη, που πιθανά πέρασε από την Αίγυπτο και έπειτα κατά τον 9ο αιώνα στην υπόλοιπη Ελλάδα. Στον Ηρόδοτο αναφέρεται ως συκέα ή συκή και μαζί με τις ελιές μνημονεύονται στα «πυθαγόρεια γεύματα». Στα βυζαντινά χρόνια, τα σύκα, γνωστά ως «ισχάδες» τα φύλαγαν όλο το χειμώνα σε πήλινα δοχεία, ενώ οι Ρωμαίοι τα θεωρούσαν «ιερά» φρούτα και τα διατηρούσαν μέσα στο μέλι. Υπάρχουν πολλές δοξασίες για την συκιά, καθώς αναφέρεται σε ευαγγελικά κείμενα. ως το δέντρο που καταράστηκε ο Ιησούς να ξεραθεί, όταν δεν βρήκε ούτε ένα καρπό να φάει, ενώ η λαϊκή θυμοσοφία το θεωρεί καταραμένο, γιατί κρεμάστηκε από αυτό ο Ιούδας μετά την προδοσία του, τέλος ακόμα λένε ότι δεν πρέπει να κοιμόμαστε κάτω από την συκιά, γιατί φέρνει βαρύ ύπνο. Είδη σύκων, άσπρα, μαύρα, μοβ, κόκκινα, μικρά, μεγάλα, με πιο γνωστά αυτά της Κύμης στην Εύβοια, τα μεσσηνιακά της Καλαμάτας (τσαπελόσυκα) της Αργαλαστής στο Πήλιο, τα βασιλικά κ ά Τα σύκα είναι πλούσια σε βιταμίνες (Α,Β,Ε), μέταλλα ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, κάλιο, ενώ περιέχουν μεγάλη ποσότητα ζάχαρης, που με την αποξήρανσή τους πολλαπλασιάζεται. Είναι εύκολα στην πέψη και βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου. Καταναλώνονται είτε ωμά σαν φρούτο και επιδόρπιο, με καλύτερη εποχή τους Σεπτέμβριο, αλλά και όλο το χρόνο, ως ξερά. Το σύκο έχει ενταχθεί στην γαστρονομία ως συστατικό της μαγειρικής (πίτα, τάρτα), της ζαχαροπλαστικής (μαρμελάδα, γλυκό κουταλιού, κουλουράκι, πετιμέζι), αλλά ακόμα και της ποτοποιίας, όπως η σούμα στην Χίο.