Η ταυτότητα του Ιανουαρίου

Ο Ιανουάριος είναι ο πρώτος μήνας του χρόνου,

έχει 31 ημέρες και το όνομά του προέρχεται από

τον διπρόσωπο θεό των Ρωμαίων, τον Ιανό.

Καθιερώθηκε από τον μεταρρυθμιστή του ημερολογίου Ιούλιο Καίσαρα. Αντιστοιχεί δε στους αρχαίους αττικούς μήνες Ποσειδεώνα και Γαμηλιώνα. Στην αρχαία Ρώμη γίνονταν την πρώτη Ιανουαρίου, τολμηρές εορτές και διασκεδάσεις, προς τιμήν του Ιανού, αλλά και για την εγκατάσταση των Υπάτων. Όταν εξαπλώθηκε ο χριστιανισμός οι εορτές αυτές καταργήθηκαν, γιατί θεωρήθηκαν ειδωλολατρικές. Η γιορτή της πρωτοχρονιάς αναβιώνει πάλι στην Ευρώπη, από τον 10ο αιώνα. Ο Ιανουάριος, είναι ο ένας από τους τρεις μήνες του χειμώνα, ο πιο ψυχρός και ο πιο βροχερός. Εν τούτοις μας χαρίζει και κάποιες ηλιόλουστες μέρες τις λεγόμενες Αλκυονίδες. Ο μύθος που αναφέρεται στις Αλκυονίδες ημέρες, διασώζεται από την αρχαιότητα. Η αλκυόνα ή θαλασσοπούλι ή ψαροπούλι, είναι ένα θαλασσινό πουλί που ζει στις ακροθαλασσιές και φωλιάζει μέσα στις κοιλότητες των βράχων, που δέρνονται από τους ανέμους και τα άγρια κύματα. Εκεί  γεννά τ’ αυγά του την βαρυχειμωνιά. Κατά την μυθολογία, η Αλκυόνη ήταν κόρη του θεού των ανέμων Αίολου. Επειδή με τον σύζυγό της τον Κήυκα, βασιλιά της Τραχίνας, ασέβησαν προς τους θεούς λέγοντας ότι η ευτυχία τους ξεπερνάει ακόμα κι εκείνη των θεών, ο Δίας τους καταδίκασε να γίνουν θαλασσινά πουλιά και να γεννούν τ’ αυγά τους μέσα στον χειμώνα. Όμως τα κύματα και η παγωνιές, αφάνιζαν τ’ αυγά και θανάτωναν τα πουλάκια, αν πρόφταναν να βγουν. Από τα κλάματα και τις φωνές της Αλκυόνας ο Δίας λύγισε και τους χάρισε 14 ημέρες καλοκαιρία, για να εκκολαφτούν τ’ αυγά διατάζοντας τον Αίολο να συγκρατεί τους ανέμους, όσο διαρκούν οι μέρες αυτές. Κατ’ άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την αστρονομία, οι αλκυονίδες μέρες οφείλουν την ονομασία τους, στο αστέρι Αλκυόνα, του αστερισμού της Πλειάδας (Πούλιας) που βρίσκεται στο μεσουράνημά του, τις νύχτες του Ιανουαρίου.

Παροιμίες για τον Ιανουάριο

- Γενάρης χωρίς χιόνια κακό μαντάτο

- Γενάρης στεγνός, νοικοκύρης πλούσιος

- Κότα πίτα το Γενάρη, κόκορα τον Αλωνάρη

- Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην κοιτάζεις

- Άσπρος Γενάρης, νηστικός ο μεροκαματιάρης

- Βαρύ το καλοκαίρι, βαρύς και ο Γεναροχειμώνας

- Του Γενάρη το φεγγάρι ήλιος της ημέρας μοιάζει

- Ο Γενάρης δεν γεννά μήτε αυγά, μήτε πουλιά, μόνο κρύο και νερά