Η ταυτότητα του μήνα

Στου Νοέμβρη το χαρτί βάζει  υπογραφή η βροχή…

«Θα ποτίσω όλη την πόλη, το χωράφι , το περβόλι.

Και θα πλύνω τις σκεπές, τα μπαλκόνια, τις αυλές

Θα ετοιμάσω το τοπίο, να ‘ρθει το μεγάλο κρύο…»*

Ο Νοέμβριος είναι ο τελευταίος μήνας του φθινοπώρου και ο ενδέκατος μήνας του χρόνου. Κατά το ρωμαϊκό ημερολόγιο, που άρχιζε από τον Μάρτιο ήταν ένατος και απ' αυτό πήρε και το όνομά του, novem=ένατος. Στο Αττικό ημερολόγιο ήταν ο πέμπτης μήνας και ονομαζόταν Μαϊμάκτης. Έχει τριάντα μέρες που είναι οι μικρότερες του χρόνου και γι' αυτό τον ονόμαζαν παλαιότερα «χαμένο μήνα», αλλά και  Σποριά, ή Μισοσποριά γιατί έσπερναν ή τελείωναν την σπορά των σιτηρών, Παχνιστή γιατί βάζουν τα ζώα στο παχνιά, ακόμα  Βροχάρη, Κρασομήνα και από τις γιορτές του, Αι-Στράτηγο ή Αι Ταξιάρχη, Αι Φίλιππο ή Φιλιππιώτη, Άγι Ανδρέα ή Άγι Ανδριά. Τον Νοέμβριο αρχίζει και το κρύο και όπως χαρακτηριστικά λέει η λαϊκή θυμοσοφία, του Αι Μηνά στις 11 του μήνα  «μηνύει», στις 14 Αι Φιλίππου «δυναμώνει» και στις 30 Αι Ανδρέα «αντρειεύει». Την άποψη αυτή ενισχύει και το αστρολογικό φαινόμενο η δύση της Πούλιας (Πλειάδες) που σηματοδοτούν την έλευση του χειμώνα. Τέλος είναι ο μήνας που γίνεται η συγκομιδή του ελαιόκαρπου για την παραγωγή του λαδιού.

Παροιμίες για τον Νοέμβριο

- Στις τριάντα του Αι Ανδριός, αγριεύει ο καιρός

- Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει κι ο χειμώνας

- Νοέμβρης όργωμα κι ελιές δεν λείπουν οι δουλειές

- Τον Νοέμβρη και τον Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες

- Όποιος σπείρει τον Νοέμβρη, ούτε σπόρο δεν θα πάρει

- Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, τον Νοέμβρη τα παραμύθια

- Ο Νοέμβρης έκλεισε, το ζευγάρια είναι στον στάβλο, κι ούτε δουλειές στον κάμπο

*Αποσπάσμα από το ποίημα του Νοεμβρίου της Ρένας Καρθαίου