Η πρώτη γλυκιά γεύση της χρονιάς

Φτιάξτε την βασιλόπιτα και …την τύχη με τα χέρια σας

Ο επικρατέστερος τύπος για την παρασκευή της βασιλόπιτας είναι η γλυκιά βασιλόπιτα, με ζύμη για κέικ  ή με ζύμη για τσουρέκι. Σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας βέβαια εκτός της γλυκιάς  υπάρχουν και οι αλμυρές βασιλόπιτες με τυριά (Σιάτιστα, Χωριά Πωγωνίου), με κρέας (Μέτσοβο), κοτόπουλο ή αρνί και ρύζι ή πλιγούρι (Ήπειρος, Θεσσαλία, ) και τέλος με κιμά (Θράκη).

Φλουρί: Πλένετε ένα νόμισμα, το τυλίγετε σε αλουμινόχαρτο και το τοποθετείτε στο ταψί με την ζύμη. Διαλέξτε ένα δωράκι και δώστε το σε όποιον κερδίσει το φλουρί.

Ψήσιμο: Προθερμάνετε  το φούρνο πριν βάλετε την βασιλόπιτα. Μην τον ανοίγετε τουλάχιστον για 20-25 λεπτά, για να σταθεροποιηθεί ή ζύμη και να αρχίσει να φουσκώνει. Εάν θέλετε να ελέγξετε αν έχει ψηθεί η βασιλόπιτα καρφώνετε ένα μαχαίρι στο κέντρο της ζύμης. Εάν βγαίνει καθαρό σημαίνει ότι είναι έτοιμη.  

Στόλισμα: Κλασσικά πασπαλίζουμε την βασιλόπιτα με ζάχαρη άχνη. Μπορείτε  να κόψετε σε ένα χαρτόνι τους αριθμούς του νέου έτους, αστέρια κλπ να τοποθετήσετε επάνω στην βασιλόπιτα και να πασπαλίζετε με την ζάχαρη άχνη. Αφαιρώντας προσεκτικά το χαρτόνι θα έχουν σχηματιστεί οι αριθμοί ή τα σχήματα. Επίσης μπορείτε να σχηματίσετε τους αριθμούς του νέου έτους με αμύγδαλα, με σοκολάτα (λευκή), ή να την διακοσμήσετε με διάφορα χριστουγεννιάτικα δωράκια.

Εθιμοτυπικό: Η βασιλόπιτα κόβεται την παραμονή της πρωτοχρονιάς σε οικογενειακή ή φιλική συγκέντρωση αμέσως μετά τον ερχομό του νέου χρόνου, από τον αρχηγό της οικογένειας. Πρώτα κόβει το κομμάτι του Χριστού και της Παναγιάς, κατόπιν του σπιτιού, το δικό του, της οικοδέσποινας και κατόπιν για όλους όσους παρευρίσκονται στην γιορτή, ανάλογα με την ηλικία και τον βαθμό συγγενείας. Σ’ αυτόν που θα πέσει το φλουρί, θεωρείται ο τυχερός του καινούριου χρόνου.

Η ιστορία της βασιλόπιτας

Με τον ερχομό του καινούριου χρόνου, είναι συνήθεια να κόβουμε την βασιλόπιτα με το φλουρί, που σε όποιον πέσει θα είναι και ο τυχερός της νέας χρονιάς. Το έθιμο αυτό για μας τους ορθόδοξους χριστιανούς κρατάει από τον 4ο αιώνα, 
όταν αυτοκράτορας ήταν ο  Ιουλιανός ο Παραβάτης, που λόγω φιλαργυρίας απαίτησε χρυσάφι και πολύτιμους λίθους από τους υπηκόους του. Ο έπαρχος Καισαρείας ζήτησε την εκτέλεση της εντολής του αυτοκράτορα από τον Μέγα Βασίλειο που ήταν επίσκοπος Καισαρείας, απειλώντας τον σε αντίθετη περίπτωση ότι θα λεηλατήσει την πόλη. Ο Μέγας Βασίλειος κάλεσε τους κατοίκους και του έφεραν πολλά χρυσαφικά ελπίζοντας πως μ’ αυτά θα καλόπιανε τον σκληρό έπαρχο. Μα ο έπαρχος, ποιος ξέρει γιατί ούτε τα χρυσαφικά πήρε, ούτε την πόλη και τους κατοίκους πείραξε. Τι να έκανε τότε τα χρυσαφικά ο Μ. Βασίλειος, που δεν ήξερε τους κατόχους τους, και πώς θα τα επέστρεφε; Πρόσταξε τότε να ζυμωθούν μικρές πίτες και μέσα σ’ αυτές έβαλαν τα πολύτιμα αντικείμενα και τις μοίρασε σε όλους. Έτσι ο καθένας δεν πήρε τα δικά του, αλλά ούτε και αδικήθηκε. Το έθιμο γειτνιάζει κατά κάποιο τρόπο με αντίστοιχα της αρχαίας Ελλάδας, όπου κατά την γιορτή του Ψωμιού προς τιμήν της θεάς Δήμητρας, ή στην αρχαία Ρώμη στα Σατουρνάλια, έφτιαχναν μικρά ψωμάκια που είχαν  μέσα φρούτα και νομίσματα.

Ρολό γεμιστό με λαχανικά

Προετοιμασία: 15 λεπτά

Ψήσιμο: 1 -1 ½ ώρα

Βαθμός δυσκολίας: Μέτρια

Υλικά για 5-6 άτομα

1  κιλό πανσέτα χοιρινή άκοπη, 2 καρώτα, 2 πιπεριές, 1 κρεμμύδι, μαϊντανό, σκόρδο ψιλοκομμένο, ½  κούπα ελαιόλαδο, 1 κούπα κρασί, αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση

Ψιλοκόβετε τα λαχανικά. Σ’ ένα τηγάνι σοτάρετε σε λίγο ελαιόλαδο το κρεμμύδι και το σκόρδο, προσθέτετε τα καρώτα, τις πιπεριές, το μαϊντανό και βράζετε για λίγο.

Χτυπάτε το κρέας με το ειδικό σφυράκι για ν’ απλώσει. Αλατοπιπερώνετε και από τις δυο πλευρές. Στην μια άκρη του απλώνετε τα λαχανικά, τυλίγετε προσεκτικά σε ρολό και δένετε με σπάγκο μαγειρικής.

Μεταφέρετε προσεκτικά το ρολό σε ταψάκι, το  περιχύνετε με το λάδι και το κρασί και το ψήνετε σε προθερμασμένο φούρνο. Κατά την διάρκεια του ψησίματος το γυρίζετε από όλες τις πλευρές να ροδίσει ομοιόμορφα και το περιχύνετε με τα υγρά του. Αν χρειάζεται προσθέτετε λίγο χλιαρό νερό.

Βγάζετε από τον φούρνο το ταψί, το αφήνετε να κρυώσει, αφαιρείτε το σπάγκο και κόβετε σε ροδέλες.          

Πρωτοχρονιάτικα έθιμα

Η Βασιλόπιτα και το φλουρί

Το έθιμο ξεκινά από τον 4ο αιώνα, όταν ο Άγιος Βασίλειος χρειάστηκε να επιστρέψει τα πολύτιμα αντικείμενα στους κατόχους τους, βάζοντας τα μέσα σε πίττες. Η βασιλόπιτα κόβεται την παραμονή της πρωτοχρονιάς σε οικογενειακή ή φιλική συγκέντρωση αμέσως μετά τον ερχομό του νέου χρόνου, από τον αρχηγό της οικογένειας. Πρώτα κόβει το κομμάτι του Χριστού και της Παναγιάς, κατόπιν του σπιτιού, το δικό του, της οικοδέσποινας και κατόπιν για όλους όσους παρευρίσκονται στην γιορτή, ανάλογα με την ηλικία και τον βαθμό συγγενείας. Σ’ αυτόν που θα πέσει το φλουρί, θεωρείται ο τυχερός του καινούριου χρόνου
Τα δώρα

Στην χώρα μας τα δώρα ανταλλάσσονται την Πρωτοχρονιά, σε αντίθεση με τους δυτικούς που τα φέρνει ο Santa Claus τα Χριστούγεννα. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τα παιδιά κρεμούν τις κάλτσες τους στο τζάκι ή στα παράθυρα, περιμένοντας να περάσει ο Αη Βασίλης να τα γεμίσει δώρα. Τα παλαιότερα χρόνια τα δώρα τα έβαζαν κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο και τα αντάλλασαν ή τα άνοιγαν μόνο την Πρωτοχρονιά.
Το ρόδι

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας κρεμούσαν στο σπίτι από το φθινόπωρο, ένα ρόδι που το πετάνε και το σπάνε στο κατώφλι του σπιτιού, μόλις αλλάξει ο χρόνος Το ρόδι είναι το σύμβολο της αφθονίας , της υγείας, της γονιμότητας και της καλής τύχης και καθώς σπάει στα μικρά κόκκινα σπόρια, ελπίζουν τόσα να είναι και τα καλά που θα φέρει ο νέος χρόνος.
Το ποδαρικό

Μεγάλη σημασία δίνουν στο πρόσωπο που θα κάνει «ποδαρικό» και ανάλογα πως θα πάει η χρονιά, τον θεωρούν γουρλή ή γρουσούζη. Μπαίνουν στο σπίτι με το δεξί πόδι κάνοντας ποδαρικό, ώστε ο καινούριος χρόνος να τα φέρει δεξιά, καλότυχα Συνηθίζεται να κάνουν ποδαρικό τα μικρά παιδιά που φέρνουν μάλιστα και γλυκά στο σπίτι, για να είναι γλυκός ο χρόνος.
Η κρεμμύδα

Οι αρχαίοι Έλληνες την θεωρούσαν σύμβολο αναγέννησης και υγείας. Σήμερα σε πολλά μέρη της χώρας μας, τοποθετούν μια κρεμμύδα έξω από την πόρτα του σπιτιού για να φέρει τύχη και υγεία στην οικογένεια. Μάλιστα ο αρχηγός της οικογένειας χτυπά με αυτήν τα κεφάλια των άλλων για υγεία, ή ακόμα την φυτεύουν στον κήπο μετά την πρωτοχρονιά για να μεγαλώσει και να δώσει περισσότερα αγαθά. 
Ο τζόγος

Την πρωτοχρονιά συνηθίζουν να παίζουν χαρτιά ή τυχερά παιχνίδια στα σπίτια και στα καζίνο. Η μια εκδοχή ανάγει στην τράπουλα που προέρχεται από την ιταλική λέξη Trapola και σημαίνει δόλος, παγίδα. Γι’ αυτό παίζουν, προσπαθώντας να ξεπεράσουν την παγίδα, Κατά την άλλη εκδοχή θεωρητικά, η τύχη κάποιου στα χαρτιά απεικονίζει κατά κάποιο τρόπο την τύχη που θα έχει την νέα χρονιά.
Τοπικά έθιμα

Ένα έθιμο από τα Επτάνησα, που κάνει τα νησιά να ευωδιάζουν την παραμονή της πρωτοχρονιάς, καθώς οι κάτοικοι βγαίνουν στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολόνια και ραίνοντας ο ένας τον άλλον εύχονται «καλή αποκοπή», δηλαδή με το καλό να αλλάξει ο χρόνος. Στη Δυτική Μακεδονία Μπουμπουσιάρια ονομάζονται τα καρναβάλια που γίνονται την Πρωτοχρονιά και τα Θεοφάνια στη Σιάτιστα και τα γύρω χωριά, καθώς και στα Βλαχοχώρια των Γρεβενών.

Προλήψεις

Εκτός όμως από τα έθιμα υπάρχουν και οι προλήψεις για την πρωτοχρονιά, όπως όταν πλένονται την πρωτοχρονιά να αγγίζουν ένα σίδερο για να είναι «σιδερένιοι», ή να αφήσουν την βρύση ανοιχτή και έτσι όπως τρέχει το νερό να τρέχει όλο το χρόνο η τύχη. Η επίσκεψη περιστεριού στο μπαλκόνι ή στην αυλή του σπιτιού θεωρείται επίσης καλοτυχία Η δοξασία λέει ότι κάνουμε την πρωτοχρονιά θα μας ακολουθήσει όλο τον χρόνο, έτσι άλλοι αποφεύγουν να πληρώνουν, να δανείσουν χρήματα ή να βγάζουν αγαθά από το σπίτι τους. Αλλά ακόμα και να γκρινιάζουμε, να τσακωθούμε, ή να μελαγχολήσουμε. Επίσης και ο καιρός την πρώτη μέρα του χρόνου, είναι «σημάδι» καλοχρονιάς, ιδίως μάλιστα το χιόνι με την δοξασία «άσπρη μέρα, άσπρος χρόνος», αλλά και ο βοριάς που με το δυνατό φύσημα θα παρασύρει (διώξει) το κακό. Το τραπέζι της πρώτης μέρας του χρόνου συνηθίζεται να στρώνεται με αφθονία φαγητών και γλυκών προοιωνίζοντας την αφθονία των αγαθών για όλο τον υπόλοιπο χρόνο. Επίσης συνηθίζεται να τοποθετούν στο τραπέζι κλώνους ελιάς, ένα μεγάλο ρόδι και ένα μπολ γεμάτο μέλι, σύμβολο ευτυχίας και ευγονίας για κάθε σπιτικό.

Υπάρχει ο Αϊ-Βασίλης;

Τις ημέρες των εορτών προκύπτει πάντα αυτή η κλασσική αλλά και δύσκολη για τους γονείς, ερώτηση

Ο Αϊ-Βασίλης για τα παιδιά είναι ένα πρόσωπο τόσο μυθικό, όσο και μυστηριώδες. Μυστικό γιατί έρχεται από πολύ μακριά και αντιπροσωπεύει το παραμύθι, την παράδοση που περνάει από γενιά σε γενιά, συνυφασμένη με τις πιο τρυφερές παιδικές αναμνήσεις. Μέσα από τον Αϊ-Βασίλη προβάλλει το πρότυπο της πατρικής ή (γονικής αν θέλετε) αγάπης, φροντίδας, προσφοράς, καλοσύνης, αλλά και επιβεβαίωσης και ανταμοιβής για τις προσπάθειες που κατάβαλε όλο το χρόνο. Ακόμα είναι καλυμμένος με πέπλο μυστηρίου, γιατί γεννά πολλά ερωτήματα στα παιδιά ως προς τον τρόπο που κατασκευάζει στο εργοστάσιό του τα παιχνίδια, το πώς προλαβαίνει να τα μοιράσει όλα, το πώς γνωρίζει την επιθυμία του κάθε παιδιού, τον τρόπο που μπαίνει στα σπίτια αν δεν υπάρχει τζάκι κλπ. Όσο το παιδί δεν αμφισβητεί την ύπαρξη του Αϊ-Βασίλη προσπαθήστε να ζητήσετε και τις απαντήσεις από το ίδιο το παιδί και ανάλογα συνεχίζετε με τις δικές σας εξηγήσεις, προσπαθώντας να μην του χαλάσετε την παραμυθένια εικόνα.

Στις μέρες μας λόγω της κρίσης  και επειδή οι οικογένειες αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, ανεργία κλπ., ο Άγιος Βασίλης εκφράζει την σωτηρία, την βοήθεια και την λύτρωση από τα προβλήματα. Αυτό το βλέπουμε χαρακτηριστικά στα γράμματα που πλέον του στέλνουν τα παιδιά,  όπου δεν ζητούν κάτι γι’ αυτά, δώρα, παιχνίδια κ ά., αλλά δουλειά για τον μπαμπά και την μαμά, οικονομική αλλά ακόμα και ψυχική υποστήριξη. 
Συνήθως κατά την σχολική ηλικία αρχίζει και η απομυθοποίηση του Αϊ-Βασίλη, είτε μέσα από τις συζητήσεις με τον δάσκαλο στην τάξη, είτε επειδή το «μαρτυρούν» μεγαλύτερα αδέλφια ή οι άλλοι συμμαθητές και φίλοι που το γνωρίζουν ήδη.

Πολλά παιδιά αρνούνται να δεχθούν την αλήθεια, καθώς μέσα τους αντιλαμβάνονται πως με το «ξεθώριασμα» του μύθου, απομακρύνονται από την παιδικότητα και την μαγεία που εκπέμπει. Εξηγήστε τους με απλά λόγια ότι παρόλο που ο Αϊ-Βασίλης δεν είναι ένα πρόσωπο υπαρκτό, είναι μια παρουσία συμβολική, που υπάρχει μέσα στον καθένα μας και εκφράζεται με την αγάπη, την προσφορά, και την βοήθεια σ’ όσους την χρειάζονται.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ...

Χριστούγεννα, πρωτούγεννα
πρώτη γιορτή του χρόνου
εβγάτε, δείτε, μάθετε που ο Χριστός γεννάται...

Σας ευχόμαστε μέσα από την καρδιά μας
Καλά Χριστούγεννα

Χρόνια Πολλά, Ειρήνη, Αγάπη, Υγεία, Δημιουργικότητα και Ευτυχία!!!

 

Να τα πούμε;

Τα κάλαντα αποτελούν για όλους μας ίσως την πιο γλυκιά ανάμνηση των παιδικών μας χρόνων, όταν με το τριγωνάκι ξεχυνόμαστε στις γειτονιές για να τα «πούμε» την παραμονή των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων.
Η προέλευση της λέξης κάλαντα τυγχάνει πολλών ερμηνειών. Κατ’ άλλους προέρχεται από την λατινική λέξη calendae που σημαίνει καινούριος μήνας, κατ’ άλλους από το ελληνικό ρήμα καλώ, λόγω της ανάγκης υπενθύμισης των γιορτών κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, με τα κάλαντα να αποτελούν το «κάλεσμα». Τραγούδια σαν τα κάλαντα συναντάμε όμως και στην αρχαιότητα, από την εποχή ακόμα του Ομήρου, όταν παιδιά κρατώντας κλαδιά ελιάς ή δάφνης, γύριζαν από σπίτι σε σπίτι εύχονταν για καλή σοδιά., πλούτο και ευημερία. Στην σημερινή εποχή αν και οι στίχοι από τα κάλαντα είναι σε πολλά σημεία σε γλώσσα αρχαϊκή ή Βυζαντινή ή διαφοροποιούνται από τόπο σε τόπο, αποτελούν τραγούδια με θρησκευτικό και ευχετήριο σκοπό.

Χριστουγεννιάτικα κάλαντα
Καλήν ημέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας,
Χριστού την θείαν Γέννησην, να πω στ’ αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάτε σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει.
Οι ουρανοί αγάλλονται χαίρει η κτήσις όλη.
Εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων
Ο Βασιλεύς των Ουρανών και Ποιητής των όλων.
Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι το «Δόξα εν Υψίστοις».
Και τούτο άξιον εστί η των ποιμένων πίστις.

Δώρα, δώρα, δώρα…

«Παγίδες» κρύβουν πολλά από τα παιχνίδια που κυκλοφορούν στην αγορά. Τι πρέπει να προσέξετε στην αγορά των χριστουγεννιάτικων δώρων για τα παιδιά.

Στα παιδικά δώρα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν την ηλικία, τις ιδιαίτερες δεξιότητες, τις πραγματικές ανάγκες και τέλος τις προτιμήσεις του παιδιού, που δεν θα καθορίζονται από την μόδα και τις διαφημίσεις.

Προτιμήστε δώρα από ανακυκλωμένα υλικά. Αν είναι ηλεκτρικά (ραδιόφωνο, γουόκμαν, αυτοκίνητα )προτιμήστε αυτά με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες.

Αναζητήστε στην συσκευασία, το σήμα CE, που εγγυάται για την τήρηση των κανόνων ασφαλείας στην ποιότητα των υλικών τους, στην κατασκευή τους και στην χρήση τους. Ακόμα πρέπει να αναγράφουν στην ελληνική γλώσσα, κατασκευαστικές λεπτομέρειες, αλλά και τις οδηγίες και τις προφυλάξεις κατά την χρήση τους.

Αποφύγετε να αγοράσετε παιχνίδια, με αιχμηρά σημεία, με ελατήρια που εκτοξεύονται, με μακριούς ιμάντες, με μικρά κομμάτια που εύκολα αποσπώνται, μικρές μπάλες ή βόλους, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος τραυματισμού ή κατάποσης.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται αν αγοράσετε παιχνίδια που λειτουργούν με ηλεκτρικό ρεύμα, καθώς μπορεί να υπάρξει κίνδυνος ηλεκτροπληξίας αν υπάρχουν κατασκευαστικά λάθη ή δεν χρησιμοποιηθούν σωστά από τα παιδιά.

Προτιμήστε παιχνίδια από καταστήματα με επώνυμες φίρμες και όχι από πλανόδιους, γιατί μπορεί να αποδειχθούν «μαϊμούδες» ή αμφιβόλου ποιότητας. Τα χριστουγεννιάτικα bazaar, άλλα φιλανθρωπικού και άλλα απλά εορταστικού χαρακτήρα, αποτελούν μια πολύ ωραία ιδέα, όπου θα βρείτε μοναδικές χειροποίητες δημιουργίες σε πολύ χαμηλές τιμές

Αν χαρίσετε πάνινα ή λούτρινα παιχνίδια, βεβαιωθείτε ότι δεν αφήνουν χνούδια, που μπορούν να προκαλέσουν αλλεργίες. Αποφύγετε να χαρίσετε μπαλόνια, ιδίως σε πολύ μικρά παιδιά, καθώς μπορεί να προκαλέσουν ασφυξία σε περίπτωση κατάποσης μικρών κομματιών

Εάν αγοράσετε ποδήλατο προμηθευτείτε μαζί το προστατευτικό κράνος, τις βοηθητικές ρόδες, (εάν δεν ξέρει το παιδί ποδήλατο), ένα βιβλίο με τα βασικά σήματα της τροχαίας και κανόνες κυκλοφοριακής αγωγής και τέλος ενημερώστε το παιδί για τους πιθανούς κινδύνους που διατρέχει κατά την χρήση του ποδηλάτου.

Κατασκευάστε μόνοι σας τα δώρα που θα προσφέρετε στα παιδιά ή ακόμα καλύτερα ζητήστε να σας βοηθήσουν κι εκείνα. Ένα δώρο φτιαγμένο από εμάς είναι περισσότερο ευπρόσδεκτο, καθώς έχουμε κοπιάσει για να το φτιάξουμε.

Προτιμήστε για περιτύλιγμα ανακυκλωμένο χαρτί, ή τις συσκευασίες σκέτες χωρίς περιτύλιγμα διακοσμημένες με κορδέλες ή φιογκάκια (που φτιάξατε μόνοι σας).
Πρωτοτυπήστε χρησιμοποιώντας για περιτύλιγμα χριστουγεννιάτικες ζωγραφιές των παιδιών ή απλά βάλτε τα να ζωγραφίσουν επάνω στις συσκευασίες.

Χαρίστε μαζί με τα παιχνίδια και βιβλία ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Τέλος, μην δώσετε τα δώρα απευθείας στα παιδιά, αλλά κρύψτε τα σε διάφορα μέρη του σπιτιού και παίξτε μαζί τους το παιχνίδι της αναζήτησης του «χαμένου δώρου».
Άλλωστε οι γιορτινές αυτές ημέρες είναι αφιερωμένες στα παιδιά και στα παιχνίδια.
Είθε να γίνουμε και εμείς για λίγο παιδιά και να παίξουμε. Καλές γιορτές.